قلب از مهم‌ترین اندام‌های حیاتی بدن است و سلامتی آن اهمیت بسیار بالایی دارد. معاینه و چکاپ دوره‌ای قلب برای پیشگیری و کشف مشکلات و بیماری‌های قلبی ضروری محسوب می‌شود. یکی از مهم‌ترین و خطرآفرین‌ترین بیماری‌ها و مشکلات قلبی، سکته قلبی است. اگر تجربه سکته قلبی داشتید یا شاهد بروز آن در اطرافیان خود بوده‌اید، شدت این خطر را احساس کرده‌اید. پس بهتر است بدانید که هنگام سکته قلبی چه باید کرد؟ در ادامه با دکتر مهناز شکروی همراه باشید تا با علل و علائم سکته قلبی بیشتر آشنا شوید .
سکته قلبی چیست؟
سکته قلبی یک وضعیت اورژانسی و جدی است که در آن جریان خون به قلب به‌طور ناگهانی (اغلب توسط یک لخته خون) مسدود می‌شود. اگر احیاناً خود و یا اطرافیان با چنین مشکلی مواجه شوید و یا مشکوک به چنین وضعیتی باشید باید فوری و بدون اتلاف وقت با اورژانس به شماره ۱۱۵ تماس بگیرید تا مراقبت‌های ویژه و حیاتی را دریافت کنید. در زمان سکته قطع جریان خون به قلب باعث آسیب به عضله قلب می‌شود و می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. بنابراین اگر در سکته قلبی هرچه زودتر جریان خون به قلب بازگردد به همان نسبت شانس بهبودی بیشتر خواهد بود.
شاید الان از خود بپرسید چطور ممکن است جریان خون به قلب مسدود شود؟ انسداد رگ‌های قلبی دلایل مختلفی دارد و معمولاً به دلیل تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد در شریان‌های قلب (عروق کرونر) رخ می‌دهد. چربی‌ها و کلسترول با رسوب کردن در رگ‌های قلبی باعث به وجود آمدن پلاک‌های چربی می‌شوند.
درواقع پلاک‌ها تجمعاتی از چربی و مواد التهابی در دیواره رگ‌ها هستند که به‌تدریج بزرگ می‌شوند و عبور خون را با مشکل مواجه می‌کنند. هرچه چربی بدن بالاتر باشد این رسوب سریع‌تر تشکیل می‌شود. به‌مرورزمان کار به جایی می‌رسد که رگ قلبی کاملاً بسته شده و در نهایت باعث انسداد و یا پارگی رگ قلبی می‌شود. به فرآیند تشکیل پلاک‌های چربی آترواسکلروز هم می‌گویند.
اختلال سکته قلبی چه علائمی دارد؟
سکته قلبی عبارت است از گرفتگی عروق کرونر و نرسیدن خون به همه قسمت‌های قلب. این مسئله می‌تواند فشار زیادی به قلب وارد کرده و در نتیجه درد شدیدی به همراه داشته باشد. درد ناشی از سکته قلبی در نواحی مختلف بالا تنه از قفسه سینه تا گوش‌ها ممکن است پخش شود.
برخی از مهم‌ترین نشانه‌هایی که در اثر سکته به وجود می‌آیند عبارت‌اند از:
- احساس درد در وسط قفسه سینه و نواحی مجاور آن
- احساس درد در نواحی بالای شکم
- بروز درد در بازوها
- پخش درد در ناحیه گردن
- احساس درد در فک پایین
- احساس در گوش‌ها و نواحی اطراف آنها
اصلی‌ترین درد در اثر سکته قلبی، احساس درد در ناحیه قفسه سینه است؛ به طوری که بروز درد در این ناحیه و طولانی شدن آن با احتمال بالا می‌تواند به بروز سکته قلبی مربوط شود. پخش درد در همه قسمت‌های قفسه سینه می‌تواند تأییدی بر این ادعا باشد.
به طور کلی، عارضه‌ای نظیر ایست قلبی به هر دلیلی می‌تواند در فرد به وجود آید. برای مثال، ایست قلبی یکی از نتایج حاصل از سکته قلبی است. ایست قلبی عبارت است از عدم توانایی قلب در پمپاژ خون.
این حالت زمانی رخ می‌دهد که قلب شخص قدرت فعالیت‌های الکتریکی خود را از دست داده و در نتیجه توانایی ایجاد پالس الکتریکی را ندارد.
علت سکته قلبی
عواملی که باعث بروز سکته قلبی می شوند شامل موارد زیر می شوند:
- افزایش سن
- بالارفتن سطح کلسترول خون
- ابتلا به بیماری دیابت
- آنژین که با کاهش خون رسانی و اکسیژن رسانی به قلب باعث درد در قفسه سینه می شود.
- رژیم غذایی نامناسب و دریافت چربی های اشباع شده
- عوامل ژنتیکی
- جراحی قلب
- فشار خون زیاد
- سابقه سکته قلبی در گذشته
- استرس زیاد
- مصرف سیگار و دخانیات
کسانی که به دلیل نوع شغل، فعالیت فیزیکی زیادی دارند بیشتر در معرض سکته قلبی هستند. این افراد که از لحاظ بدنی فعال هستند و استرس زیادی دارند، احتمال بروز سکته قلبی در آن ها زیاد است.
خوردن چه چیزی باعث سکته قلبی می‌شود؟
داشتن یک رژیم غذایی سالم از بروز سکته قلبی جلوگیری می‌کند و در مقابل، پیروی از برنامه غذایی سرشار از قند، چربی حیوانی، غذاهای فرآوری‌شده، چربی‌های ترانس و نمک باعث سکته قلبی می‌شود.
آیا سکته قلبی خوب می‌شود؟
در همین ابتدا باید بگوییم که راهی برای درمان سکته قلبی وجود ندارد اما با تغییر سبک زندگی، داشتن رژيم غذایی، مصرف دارو و جراحی می‌توان تا حد زیادی از وقوع مجدد آن جلوگیری کرد.
راهکارهای پیشگیری از سکته قلبی
مراقبت های پیشگیرانه ای وجود دارد که با رعایت و انجام هر کدام از آن ها می توانید خطر سکته قلبی را تا حدود زیادی کاهش دهید. این راهکارها عبارتند از:
- باید سیگار کشیدن را هرچه سریع تر متوقف کنید.
- انجام منظم تمرین های ورزشی مانند شنا، دوچرخه سواری و پیاده روی که در سلامت و بهبود عملکرد قلب نقش بسزایی دارند.
- اضافه وزن فشار زیادی را به قلب وارد می کند سعی کنید وزن خود را در حالت متعادل و ثابت نگه دارید. اگر دچار چاقی مفرط هستید هر چه سریع تر اقدام به کاهش وزن کنید.
- رژیم غذایی خود را تغییر دهید و از مصرف چربی های اشباع شده جدا خودداری کنید. بجای مواد غذایی مضر می توانید میوه، سزیجات و غلات را جایگزین کنید.
- استرس خود را کاهش دهید. می توانید از مدیریت ذهن در جهت کاهش استرس روزانه خود که بر سلامت قلب و عروق مضر می باشد، کاهش دهید. انجام تمرینات مدیتیشن و تنفس استرس را کم می کند.
- توصیه های پزشکی را که مربوط به بیماری های کلسترول، چربی، فشار خون بالاو دیابت می شود در جهت جلوگیری از سکته قلبی رعایت کنید.
